1. Giới thiệu tổng quát

     1.1 Vị trí địa lý

Phường 5 là Phường vùng ven của thành phố Vĩnh Long, có diện tích tự nhiên 4 km², có 3 tuyến đường 8/3, 14/9 và đường Nguyễn Chí Thanh, hệ thống giao thông rất thuận lợi, hiện có 6 khóm. Tổng số hộ dân có 3.804 với 16.242  nhân khẩu, 194  tổ nhân dân tự quản. Trên địa bàn có nhiều cơ quan cấp Tỉnh, Thành phố, doanh nghiệp, cơ cấu kinh tế chủ yếu là thương mại dịch vụ và tiểu thủ công nghiệp. Tập trung phát triển kinh doanh: vật liệu xây dựng, quán ăn, quán giải khát; cơ sở sản xuất nước uống đóng chai, sản xuất vôi,...

Về tín ngưỡng, tôn giáo: Trên địa bàn phường có 09 tổ chức tôn giáo; 09 cơ sở tín ngưỡng (trong đó có 03 di tích cấp quốc gia và 02 di tích lịch sử cấp tỉnh); năm 2021 có 10 cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng đạt văn hóa. Nhìn chung, trong các dịp Lễ quan trọng của Tôn giáo, được sự quan tâm hỗ trợ của chính quyền, đoàn thể nên các tổ chức tôn giáo  khi tổ chức Lễ, Hội đều đăng ký hàng năm với địa phương và đảm bảo trật tự, đúng pháp luật nhất là có sự giao lưu gắn kết thân thiết giữa chính quyền và tôn giáo, tín ngưỡng.

     1.2 Đơn vị hành chính và tên gọi

Phường 5 là vùng ven của thành phố Vĩnh Long, nữa thành thị, nữa nông thôn, là một trong 11 phường của thành phố Vĩnh Long.

Phía Bắc giáp sông Cổ Chiên ( khoảng 3 km²).

Phía Đông và Nam giáp xã Thanh Đức.

Phía Tây giáp Phường 1, Phường 4, ngăn cách bởi sông Long Hồ ( khoảng 5 km²).

Trước thế kỷ XVIII, vùng đất Phường 5 hiện nay còn là một vùng đất hoang vu, sình lầy nước độc, nhiều thú dữ. Trước đây địa danh Rạch Rừng ở ấp Long Hưng được nhân dân dân lưu truyền là đường voi đi thành khe nhỏ, nước chảy lâu ngày thành rạch lớn quăn queo như ruột ngựa. ( Rạch này trổ qua lung a An Khánh đỗ ra rạch Cái Sơn Bé, đến năm 1945  chính quyền cách mạng cho đào kinh Vườn Dừa thì rạch này nông dân lắp làm ruộng). Đến đầu thế kỷ XVIII mới có cư dân đến vùng đất này khai phá. Đến năm 1836, địa bàn Phường 5 hiện nay là vùng đất của các làng: Long Thanh (từ đình Long Thanh theo rạch Đồn Binh chạy vào đụng rạch Đình giáp ranh ấp Long Hưng của xã Thanh Đức, thuộc Khóm 4 hiện nay). Từ Cầu Kè (trường tiểu học Thiềng Đức hiện nay) đến ngã tư cầu Thiềng Đức (đường 14/9 hiện nay) thuộc làng Mỹ Thới. Từ cầu Thiềng Đức (đường 14/9 hiện nay) ra bờ sông Cổ Chiên đến Công ty Dược - Vật tư y tế hiện nay là làng Mỹ Tường. Từ Công ty Dược - Vật tư y tế đến Công Thần miếu là làng Long Phụng. Từ Công Thần miếu qua cầu Thanh Mỹ (Cái Sơn Bé) đến Xí nghiệp gốm Nam Hưng là làng Thanh Mỹ (Khóm 6 hiện nay), thuộc huyện Vĩnh Bình, Phủ Định Viễn tỉnh Vĩnh Long.

Đến năm 1899, Toàn quyền Đông Dương - Paul Doumer cho nhập 4 làng Mỹ Tường, Mỹ Thới, Long Phụng. Thanh Mỹ gọi là làng Thiên Đức, dân gian gọi trại thành làng Thiềng Đức.

Năm 1930, nhập Thiềng Đức, Long Thanh, Sơn Đông gọi là làng Long Đức Đông, tổng Bình Thiềng, quận Châu Thành tỉnh Vĩnh Long.

Thời kỳ 1945-1954, về phía địch địa bàn Phường 5 vẫn được gọi là làng Long Đức Đông. Về ta, vào năm 1947 gọi là xã Tam Long (gồm có Long Đức, Long Thanh, Long Mỹ) thuộc quận Nhì. Năm 1949 thành lập thị xã Vĩnh Long gồm có 3 phường:

   - Phường 1 (nguyên trạng như Phường 1 hiện nay)

   - Phường 2 (bao gồm vùng đất của Phường 2, Phường 3, Phường 8, Phường 9 hiện nay).

   - Phường 3 (bao gồm vùng đất Phường 5, Thanh Đức, hiện nay). Đầu năm 1961, Thị xã ủy Vĩnh Long được tái lập, địa giới hành chánh cũng có phần thay đổi. Các phường trong kháng chiến chống Pháp được đổi thành Hộ. Tương đương: Hộ 1 (Phường 1), Hộ 2 (Phường 2), Hộ 3 (Phường 3), Hộ 4 và Hộ 7 (thuộc Phường 4 hiện nay), Hộ 5, Hộ 6 (thuộc Phường 5 hiện nay).

Đến đầu năm 1976 khi 2 tỉnh Vĩnh Long và Trà Vinh sáp nhập gọi là tỉnh Cửu Long, thị xã Vĩnh Long trở thành tỉnh ly, các Hộ được đổi thành Phường. Trong đó sáp nhập Hộ 4 và Hộ 7 thành Phường 4, Hộ 5 và Hộ 6 thành Phường 5...

Từ năm 1976 đến 1991, Phường 5 gồm có 4 Khóm: Khóm 1, Khóm 2, Khóm 3, Khóm 4. Năm 1992, Phường 5 nhận thêm 2/3 ấp Thanh Mỹ của xã Thanh Đức (huyện Long Hồ), Phường 5 được chia ra 3 khóm: Khóm A V B, Khóm C, Từ năm 1994, Phường 5 có 6 Khóm: Kh... , Khóm 2, Khóm 3, Khóm 4, Khóm 5, Khóm 6.

   * ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN

    - Sông rạch.

Phường 5 là vùng đất nằm trên địa bàn của hai con sông lớn: sông Cổ Chiên và sông Long Hồ. Sông Cổ Chiên chảy theo ranh giới tỉnh Tiền Giang và tỉnh Bến Tre qua địa bàn Phường 5 khoảng 3km.

Sông Long Hồ, vàm hạ lưu giáp sông Cổ Chiên, tại chợ Vĩnh Long đi qua địa phận Phường 5, khoảng 5 km, tới thị trấn Long Hồ với chiều dài 9 km. Vàm rộng 80m, sâu từ 9 13m, đến chợ Ngã Tư (thị trấn Long Hồ) sông này tách ra hai nhánh và nhiều chi.

Ngoài hai con sông lớn, Phường 5 còn có rạch Cầu Kè, rạch Cái Sơn Bé và rạch Đồn Binh chảy sâu vào địa phận Phường 5. Với sông rạch đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của nhân dân, trong việc tưới tiêu đồng ruộng hoa màu, nuôi trồng thuỷ sản và các ngành nghề mua bán, các dịch vụ về phân phối lưu thông, đặc biệt ven sông Cổ Chiên từ vàm sông Long Hồ đến bến phà Đình Khao, đất sét gò cao, nhân dân ở đây đã sớm phát triển nghề gạch ngói, cung cấp gạch ngói cho khắp các tỉnh miền Tây và Sài Gòn. Từ năm 1993 các lò gạch ngói, ngoài sản xuất gạch ngói còn làm gốm mỹ nghệ, chậu trồng hoa, cây cảnh và gạch lát nền cao cấp xuất khẩu sang các nước  u Mỹ và tiêu thụ trong nước.

   - Đường giao thông.

Ngoài giao thông thủy, Phường 5 còn có hệ thống đường giao thông bộ khá quan trọng: tỉnh lộ 31 (chạy dọc theo sông Cổ Chiên) từ thị xã Vĩnh Long đến huyện Vũng Liêm, qua Phường 5 khoảng 4km (đoạn từ cầu Thiềng Đức đến lò gạch Nam Hưng). Trước kia, đây là đường nội hạt số 40, dài 35km, qua 14 cầu (nằm trên địa bàn Phường 5 có 2 cầu: cầu Thiềng Đức: chiếc cầu nối giữa Phường 5 với Phường 1 (vùng nội ô của thị xã Vĩnh Long) và cầu Cái Sơn Bé chạy qua tổng Bình Thiềng, Bình Thanh, Bình Quới và Bình Trung. | Lộ Cầu Kè (nay là đường 8 tháng 3), nối địa bàn Phường 5 với ấp Hưng Quới của xã Thanh Đức (huyện Long Hồ), xã Long Mỹ, xã Hòa Tịnh của huyện Mang Thít.

     1.3 Kinh tế - xã hội

Thương mại - Dịch vụ: Thương mại dịch vụ phát triển và tăng trưởng ổn định, góp phần tích cực trong phát triển kinh tế của địa phương, nâng cao đời sống nhân dân.. Hiện nay toàn phường có trên 844 cơ sở, sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ. Chủ yếu các dịch vụ kinh doanh phát triển dọc các tuyến dường Nguyễn Chí Thanh, 14/9, 8/3. Thực hiện tốt các biện pháp, phát triển sản xuất kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội giúp đời sống người dân được cải thiện hơn; các hộ kinh doanh bán lẻ, phân phối trên địa bàn luôn đảm bảo lượng hàng hóa dồi dào, phong phú về chủng loại, đa dạng về mẫu mã, đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người dân.

Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp: Có 362 cơ sở sản xuất, các ngành nghề chủ yếu như: gốm xuất khẩu, chế biến thủy sản, dược phẩm, xay xát, chế biến thực phẩm, nước uống đóng chai, sản xuất vôi, xây dựng.

Nông nghiệp – Thủy sản: Xuống giống với diện tích khoản 0,3 ha. Nông dân đưa cây màu xuống ruộng được 07ha chủ yếu là cây dưa hấu, rau cải, các loại bông hoa tết,… Về chăn nuôi: Đàn gia súc, gia cầm phát triển khá do từ đầu năm đến nay giá cả ổn định. Năm 2019 đàn gia cầm các loại có trên 35.000 con, gia súc 250 con, giảm so với cùng kỳ năm 2018. Công tác tiêm phòng thú y ở đàn gia súc, gia cầm trên địa bàn được thực hiện tốt, tuy nhiên trong năm 2019 có xảy ra dịch tả heo châu phi trên đàn heo 8 ổ dịch tiêu hủy 147 con đúng quy định nhưng được phường chỉ đạo chặt chẽ không để lây lan trên diện rộng từ đó không gây thiệt hại lớn cho địa phương, đến nay dịch bệnh được ngăn chặn không tái phát (quá thời gian qui định). Diện tích nuôi trồng thủy sản mươn vườn, ao hồ tiếp tục phát triển, diện tích bình quân 15ha.

Kinh tế hợp tác: Đổi mới và tập trung phát triển kinh tế tập thể theo đúng đường lối quan điểm của Đảng, tạo môi trường thuận lợi cho kinh tế tập thể phát triển bền vững. Phường hiện chưa thành lập được hợp tác xã, chỉ thành lập được các tổ, câu lạc bộ ngành nghề như trồng hoa lan, cây kiểng và mô hình nuôi lươn không bùng...

Cơ sở hạ tầng: Cơ sở kết cấu hạ tầng ngày càng được hoàn thiện; Hệ thống điện, hệ thống cấp nước sinh hoạt: 100%. Thu gom và xử lý chất thải (rắn, lỏng, khí): 90%, rác thải y tế 100%. Hệ thống y tế khám chữa bệnh gồm 01 trạm y tế phường; Về giáo dục: Có 04 trường, có 01 trường giáo dục mầm non là trường đạt chuẩn phổ cập mần non 5 tuổi,  02 trường Tiểu học (trường Thiềng Đức và trường Trương Định đạt chuẩn quốc gia mức độ 2); 01 trường THCS đạt chuẩn phổ cập THCS mức độ 3. Thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội đối với trường học đảm bảo đủ điều kiện đào tạo nguồn nhân lực cho thế hệ mai sau.

Giáo dục – đào tạo: Huy động trẻ em 5 tuổi vào mẫu giáo đạt 100%; Huy động trẻ em 6 tuổi vào lớp 1 đạt 100%, Hoàn thành chương trình tốt nghiệp THCS đạt 100%. Thực hiện học trực tuyến đúng quy trình phù hợp trong phòng, chống dịch Covid-19.

Phường quan tâm tạo điều kiện cơ sở vật chất - thiết bị phục vụ nhu cầu dạy và học được trang bị tương đối đầy đủ ở các bậc học. Phường hiện có 3/4 trường đạt chuẩn quốc gia, chiếm tỷ lệ 75%. Kết quả kiểm tra công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ năm 2021 được Ủy ban nhân dân Thành phố Vĩnh Long công nhận: Đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non trẻ 5 tuổi; PCGD tiểu học mức độ 3 và xóa mù chữ mức độ 2; PCGD THCS mức độ 3 theo quyết định số 1106/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 của Ủy ban nhân dân Thành phố Vĩnh Long. Kết quả đánh giá Trung tâm học tập cộng đồng năm 2021 xếp loại tốt theo quyết định số 1105/QĐ-UBND ngày 09/12/2021.

Văn hóa – xã hội: Tuyên truyền đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các chủ trương chính sách mới, tình hình an ninh chính trị trên địa bàn phường,..., cụ thể là tuyên truyền cải cách hành chính; tình hình dịch Covid-19, các quy định của pháp luật, các ngày lễ lớn trong năm,…

Có 06/06 khóm đạt 100% có điểm sinh hoạt văn hóa, thể thao: Khóm 1 có Bờ Kè, sân trường Thiềng Đức (cơ sở 2); Khóm 2 có di tích lịch sử Thất Phủ Miếu; Khóm 3 có sân trường Thiềng Đức, trường THCS Cao Thắng; Khóm 4 có trường Trương Định, trường Mầm Non, sân Thanh tra tỉnh; Khóm 5 có có tuyến dân cư Cổ Chiên; CLB Bi da Sinh đôi; Khóm 6 có Công ty CP Dược Phẩm Cửu Long, phòng tập Gym…Toàn Phường có 12 điểm tập luyện thể dục, thể thao. Có 6.874/16.242 người luyện tập TDTT thường xuyên đạt 42,32% dân số.

Công tác chính sách xã hội, lao động và giải quyết việc làm luôn được quan tâm.Hiện nay phường có 56 hộ nghèo,và 194 hộ cận nghèo. Hàng năm, có kế hoạch xây dựng nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo, cận nghèo; phường tổ chức các lớp đào tạo nghề theo kế hoạch của cấp trên đã góp phần nâng cao chất lượng tạo việc làm, chuyển nghề, tăng thu nhập và đảm bảo chất lượng cuộc sống cho người lao động.

 Y tế, dân số KHHGĐ: Trạm y tế phường đạt chuẩn quốc gia, các chương trình quốc gia về y tế được thực hiện đúng kế hoạch. Nâng cao chất lượng khám và điều trị bệnh, phối hợp các ngành tăng cường kiểm tra phòng chống dịch bệnh, vệ sinh ATTP, chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Thực hiện tốt các chương trình y tế quốc gia và công tác truyền thông vận động lồng ghép dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản KHHGĐ và chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

2. Cơ cấu tổ chức

3. Danh bạ cán bộ, công chức